Pokken

Eind december 2020 startte België met de vaccinatiecampagne tegen covid-19. Dat is een dikke twee eeuwen nadat het allereerste vaccin werd toegediend. Toen ging het om de pokken, de enige ziekte waartegen al in de negentiende eeuw een vaccin was ontwikkeld dat in Europa op grote schaal werd toegediend. Voor andere infectieziekten gebeurde dat pas vanaf de jaren 1950-60.  In het Antwerpse doodsoorzakenregister vinden we de ziekte vooral terug onder de benamingen (kinder)pokken, pokskens of het Franse variole of vérole.…

0 Reacties
Pokken
J.B. Maes, De koepokkenzaal, 1819 (STAM Gent).

Doodgeboorte

De vele vermeldingen van doodgeborenen in de Antwerpse doodsoorzakenregisters riepen al bij veel van onze invoerders vragen op. De registers zijn inderdaad stille getuigen van de hoge doodgeboorte in het verleden. We zien ze vaak terugkomen, de naamloze kinderen waarbij als doodsoorzaak de duur van de zwangerschap wordt vermeld en soms hoe lang ze leefden: “Zeven maanden dracht, 1 uur en drie kwartier geleefd”. Pas sinds een wetswijziging in 1999 kunnen ouders hun doodgeboren kind ook effectief een voornaam geven.…

0 Reacties
Doodgeboorte
© Post mortem foto, Julia Vandoren, Brussel, 1870.

Tuberculose

Op 24 maart 2021 is het exact 139 jaar geleden dat de Duitse wetenschapper, medicus en Nobelprijswinnaar Robert Koch aankondigde dat hij de tuberkelbacil (mycobacterium tuberculosis) had ontdekt die tuberculose (TBC) veroorzaakt. Naar aanleiding van deze gebeurtenis staat deze dag ieder jaar bekend als ‘Wereldtuberculosedag’. Jaarlijks sterven immers nog steeds meer dan 1,5 miljoen mensen aan de gevolgen van TBC. De ziekte is daarmee de dodelijkste infectieziekte in de wereld. Tuberculose, in de volksmond ook tering genoemd en tijdens de negentiende…

0 Reacties
Tuberculose
© Alfred Ost (1921), Ligue Nationale Belge contre la Tuberculose, Collectie Stad Antwerpen, Letterenhuis

Endocarditis en pericarditis

Om het doodsoorzakenregister consequent te kunnen invullen, maakte de Antwerpse stadsadministratie gebruik van de nomenclatuur die door de Belgische overheid  was vastgelegd. Vanaf 1867 ging het om een gecodeerde lijst met 116 doodsoorzaken, gekoppeld aan een nummer. In elke nieuwsbrief lichten we een of meerdere doodsoorzaken uit die lijst toe. We starten met endocarditis en pericarditis (nr. 74 uit de lijst). Tot de late negentiende eeuw stierven de meeste mensen aan besmettelijke infectieziekten zoals cholera en tuberculose, maar vanaf het…

0 Reacties