Malaria

Sommige doodsoorzaken in het register doen de wenkbrauwen fronsen. Het is niet altijd duidelijk wat ze betekenden. Zoals “fièvre intermittente”, letterlijk intermitterende koorts. Vandaag kennen we deze aandoening als malaria. Bij malaria denken we meestal aan de tropen. Maar vanaf de middeleeuwen tot de late negentiende eeuw sloeg de ziekte ook hier toe, aan onze kust en in de (Antwerpse) polders. De sterftecijfers waren er bijna dubbel zo hoog als elders.

0 Reacties
Malaria
Anopheles atroparvus

Kanker

Kanker is wereldwijd de tweede belangrijkste doodsoorzaak, na hart- en vaatziekten. Dat is ook zo in België waar de ziekte in 2018 verantwoordelijk was voor bijna 25% van alle sterfgevallen. Maar welke rol speelde kanker als doodsoorzaak in het verleden?

0 Reacties
Kanker
Mevrouw Prince, na de chirurgische verwijdering van haar borst, Cobourgh Street Leeds, 1841

Cholera

Vrijwilligers die werken in de doodsoorzakenregisters van de negentiende eeuw zullen vaak choleradoden aantreffen. Cholera was immers een van de belangrijke epidemische ziekten in de negentiende eeuw en teisterde de Belgische bevolking toen zevenmaal. De ergste epidemische uitbraak vond plaats in 1866, en maakte 43.400 slachtoffers, vooral in de steden en de omliggende gemeenten. Grote steden, zoals Brussel en Antwerpen, werden ongemeen zwaar getroffen. Brussel telde 3.469 cholera doden; in Antwerpen bedroeg het aantal doden 2.961. In Europa is de…

0 Reacties
Cholera
Talrijke tekeningen en cartoons leggen het verband met besmette waterputten, zoals deze waar de dood besmet water uitdeelt aan de armen.

Lichtgasverstikking

De doodsoorzaak die deze maand in de kijker straat, is dan wel geen ziekte strictu sensu, maar verdient alleszins wat meer toelichting. Wie helpt invoeren, is ze wellicht reeds tegengekomen, de personen die overleden aan ‘lichtgasverstikking’. Maar wat is lichtgasverstikking precies? Lichtgas is een gas dat in de negentiende en twintigste eeuw veelvuldig werd gebruikt voor verlichting, om te koken en te verwarmen. De eigenschappen van het gas waren omstreeks 1800 al bekend, maar het geraakte pas breed verspreid in de…

0 Reacties
Lichtgasverstikking
De Hollandsche Gazfabriek, Cornelis Springer, 1847

Pokken

Eind december 2020 startte België met de vaccinatiecampagne tegen covid-19. Dat is een dikke twee eeuwen nadat het allereerste vaccin werd toegediend. Toen ging het om de pokken, de enige ziekte waartegen al in de negentiende eeuw een vaccin was ontwikkeld dat in Europa op grote schaal werd toegediend. Voor andere infectieziekten gebeurde dat pas vanaf de jaren 1950-60.  In het Antwerpse doodsoorzakenregister vinden we de ziekte vooral terug onder de benamingen (kinder)pokken, pokskens of het Franse variole of vérole.…

0 Reacties
Pokken
J.B. Maes, De koepokkenzaal, 1819 (STAM Gent).