We bespraken in deze rubriek al verschillende ziekten die zorgden voor grote sterfte in onze streken: pokken, cholera en Spaanse griep waren epidemieën die vele doden maakten en angst inboezemden onder de bevolking. Een andere, minder zichtbare, maar daarom niet minder belangrijke doder was de endemisch aanwezige dysenterie. Dysenterie is een vorm van gastro-enteritis die resulteert in bloederige diarree. De ziekte kreeg daarom in de historische bronnen de naam ‘rode loop’. Dysenterie verspreidt zich via vervuild voedsel of water. Dit…

Dementie is al duizenden jaren bekend. Zowel de Assyriërs, de Grieken als de Romeinen beschreven de symptomen ervan. Ook in de doodsoorzakenregisters vinden we tal van verwijzingen naar deze aandoening. Vandaag weten we dat het merendeel van de gevallen van dementie veroorzaakt wordt door de ziekte van Alzheimer. Maar liefst 20% van de wereldbevolking ouder dan 80 jaar wordt slachtoffer. Maar er is hoop. Het medisch inzicht in de ziekte gaat de laatste decennia met rasse schreden vooruit. Dat was…

Diabetes of suikerziekte wordt wel eens de epidemie van de 21ste eeuw genoemd. Vandaag lijden meer dan 537 miljoen mensen aan diabetes. Dat is bijna 7% van de volwassen wereldbevolking. In 2019 was de ziekte de negende doodsoorzaak wereldwijd. Ook in de Antwerpse doodsoorzakenregisters komt de ziekte regelmatig voor. Aan het begin van de 20ste eeuw waren diabetespatiënten meestal van middelbare leeftijd. Zij konden een paar decennia lang redelijk goed met de ziekte leven. Maar wanneer de ziekte jongere mensen…

Tot vandaag behoren brandwonden tot de pijnlijkste en vaak dodelijkste wonden die het menselijk lichaam bedreigen. In het doodsoorzakenregister komen ze regelmatig voor. Wij gaan na hoe artsen en helers door de eeuwen heen op zoek gingen naar gepaste behandelingen. Brandwonden en hun behandelingen worden als sinds de oudheid beschreven. De vroegste verwijzing dateert van zo’n 3500 jaar geleden: het gaat om een grottekening waarop brandwonden werden verzorgd met plantenextracten. Een eerste geschreven vermelding is er in de Egyptische Ebers…

De Spaanse griep wordt vandaag vaak gezien als de laatste grote pandemie vóór COVID-19. Van 1918 tot en met 1920 besmette een griepvirus, H1N1, ongeveer een derde van de wereldbevolking. Schattingen van het aantal doden variëren van 20 tot 100 miljoen. Daarmee was de Spaanse griep dodelijker dan alle oorlogsgeweld van de Eerste Wereldoorlog, en één van de dodelijkste pandemieën ooit. Het verloop van de epidemie kan niet los gezien worden van die oorlogscontext. De Spaanse griep heeft weinig met…