De Spaanse griep wordt vandaag vaak gezien als de laatste grote pandemie vóór COVID-19. Van 1918 tot en met 1920 besmette een griepvirus, H1N1, ongeveer een derde van de wereldbevolking. Schattingen van het aantal doden variëren van 20 tot 100 miljoen. Daarmee was de Spaanse griep dodelijker dan alle oorlogsgeweld van de Eerste Wereldoorlog, en één van de dodelijkste pandemieën ooit. Het verloop van de epidemie kan niet los gezien worden van die oorlogscontext. De Spaanse griep heeft weinig met…

Student Tom Hacha werkte vorig jaar onder begeleiding van professor Hilde Greefs, met de doodsoorzakenregisters in het kader van zijn opleiding geschiedenis. Hij deed onderzoek naar kraambedsterfte en kon enkele interessante conclusies trekken. Auteur: Tom Hacha In de nieuwsbrief van februari kwam het hoge aantal doodgeboren kinderen reeds aan bod, maar niet enkel voor hen was een bevalling gevaarlijk. Ook voor moeders was vroeger een zwangerschap en bevalling een schrikbarende en risicovolle onderneming. Hoewel in 2017 wereldwijd 295.000 vrouwen het…

Een ‘doodsoorzaak’ waarvan we geen neerslag vinden in de doodsoorzakenregisters, maar die toch door velen werd gevreesd in de achttiende en negentiende eeuw, was schijndood. De angst om levend begraven te worden was alomtegenwoordig op het Europese continent. Hoewel schijndood zelden voorkwam, was de angst niet volkomen irrationeel. Op 11 november 1876 verscheen in de krant het Handelsblad van Antwerpen het schrikwekkende verhaal van ene mevrouw Talon, die na een lichte ongesteldheid in een diepe coma viel. De vrouw werd…

In de negentiende eeuw was roodvonk een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen. In het doodsoorzakenregister zien we de ziekte regelmatig verschijnen onder de Franse benaming scarlatine. Roodvonk is een besmettelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie streptokokken groep A (Streptococcus pyogenes). Deze bacterie leeft in de neus- en keelholte en maakt soms een gifstof aan die roodvonk veroorzaakt. De ziekte wordt overgedragen door hoesten of niezen, of fysiek contact. Ze komt het meest voor bij kinderen tussen de twee en…

In de Antwerpse doodsoorzakenregisters worden geslachtsziekten slechts zelden vermeld als doodsoorzaak. Het taboe dat rond deze ziekten hing, was hiervoor een van de voornaamste redenen. Aan het einde van de negentiende eeuw was men zich nochtans zeer bewust van de verspreiding en mogelijk dodelijke gevolgen van venerische ziekten. Joke Snoeijs, voormalig stagiair bij S.O.S. Antwerpen, onderzocht in haar masterscriptie (Departement Geschiedenis, Universiteit Antwerpen, 2021) het Antwerpse geslachtsziektenbeleid in de periode 1903-1940. Het centrale beleid In de negentiende eeuw was de…