Het merendeel van onze vrijwilligers helpt om de massa aan data over Antwerpenaren secuur in een digitale databank om te zetten. Ze nemen nauwgezet informatie over uit het doodsoorzakenregister, de overlijdensakten en nu ook de geboorteakten. Enkele andere vrijwilligers werkten mee aan het medisch glossarium, waarbij ze voor alle vermelde doodsoorzaken op zoek gingen naar de medische verklaring zoals die bestond ten tijde van de registratie van de doodsoorzaak.
Die vrijwilligers zijn de voorbije weken ook gestart met het coderen van de doodsoorzaken. De S.O.S. Antwerpen databank bevat momenteel meer dan 50.000 unieke doodsoorzaken. Daar zitten nog dubbele doodsoorzaken tussen en verschillende schrijfwijzen van gelijkaardige doodsoorzaken. De Antwerpse registers bevatten bovendien doodsoorzaken in verschillende talen: Frans, Nederlands en een kleiner aandeel Duitse doodsoorzaken die tijdens de wereldoorlogen door Duitstalige artsen werden genoteerd.
Om internationale vergelijkingen met doodsoorzakenregisters uit andere landen mogelijk te maken, is het belangrijk dat elk van deze doodsoorzaken een specifieke code krijgt. Elke doodsoorzaak uit de Antwerpse registers wordt zo gekoppeld aan een specifieke ICD10h code. Wat zo’n ICD10h code is, vraagt u zich af? Vandaag worden doodsoorzaken gecodeerd via de ICD10 (International Classification of Causes of Death, versie 10). Wij gebruiken samen met onze internationale partners van het SHiP-netwerk een historische variant van deze codering: ICD10h, met de letter ‘h’ van ‘historisch’. Dat doen we omdat sommige doodsoorzaken in onze historische bronnen vandaag niet langer als aparte entiteiten worden erkend. De ziekte carreau, bijvoorbeeld, die we enkele nieuwsbrieven terug bespraken, werd vroeger vaak als doodsoorzaak genoteerd. In de hedendaagse ICD10 komt ze niet meer voor omdat we vandaag weten dat het een symptoom is van diverse onderliggende oorzaken.
Het coderen van de historische doodsoorzaken is geen gemakkelijke opgave. Onze vrijwilligers gebruiken de Engelstalige ICD10h lijst van het SHiP-netwerk. Daarin vinden ze de codes van ziekten en doodsoorzaken gelinkt aan Engelstalige termen terug. Om de Nederlandse, Franse en Duitse termen uit onze Antwerpse doodsoorzakenregisters te linken aan de juiste code, moeten de vrijwilligers dus eerst op zoek gaan naar de corresponderende Engelse term. Daar zitten wel eens addertjes onder het gras. De Nederlandse term kroep komt bijvoorbeeld niet overeen met de Engelse term croup, maar wel met diphterie. De Engelse term croup verwijst dan weer wel naar wat wij kennen als de valse kroep of pseudokroep. Of nog: petit vérole zijn pokken, petite vérole volante zijn waterpokken en grand vérole is syfilis. Dezelfde ziekte kan bovendien ook een verschillende code nodig hebben als ze bij een zuigeling of bij een oud persoon staat genoteerd. Daarom zullen codes ook moeten aangepast worden naargelang de specifieke onderzoeksvraag die onderzoekers aan de hand van de databank willen beantwoorden.
Heb je zin om mee op zoek te gaan naar de codes voor een reeks doodsoorzaken? Voor deze opdracht zijn we nog op zoek naar mensen met een goede kennis van Frans, Nederlands en Engels, die geen schrik hebben om hun neus in medische naslagwerken te steken en met een interesse in doodsoorzaken. Enige medische achtergrond is mooi meegenomen maar niet noodzakelijk. Stuur ons een berichtje op sosantwerpen@ugent.be
